Αρχές Φιλοσοφίας Β' Λυκείου Έκδότης Ο.Ε Δ Β. ΙΤΥΕ Διόφαντος Περιγραφή­ ­ Η φιλοσοφία είναι σκέψη πάνω στην ίδια την σκέψη και τις δυνατότητές της. Ο όρος φιλοσοφία αναφέρεται κυρίως σε αυτ­ή την δραστηριότητα αλλά πολλοί την χρησιμοποιούν για να δηλώσουν και τις θεωρίες στις οποίες καταλήγουν οι φιλόσοφοι. Φιλοσοφία θα πει να βρίσκεσαι καθ' οδόν. Η κεντρική έννοια αυτού του κεφαλαίου είναι ο λόγος. Ο λόγος, όπως και η νόηση, είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα του ανθρώπου, γι' αυτό και ο Αριστοτέλης όρισε τον άνθρωπο ως έλλογο ον. Είναι η επιστημονική γνώση πρότυπο για κάθε είδους γνώση; Θεωρούμε ότι η επιστημονική έρευνα στηρίζεται στην παρατήρηση και στο πείραμα. Με ποιον τρόπο όμως η πειραματική διαδικασία ανάγεται σε όρους παρατήρησης; Είναι δυνατόν να επαληθεύσoυμε εμπειρικά μια επιστημονική θεωρία; Είναι τα πράγματα έτσι όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας; Εμείς που τα αντιλαμβανόμαστε είμαστε όλοι φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό; Πώς βρεθήκαμε μέσα στον κόσμο; O θάνατος μας σημαίνει το τέλος μας ή μήπως ένα μέρος μας επιβιώνει με άλλη μορφή; Με ποιο κριτήριο πρέπει τελικά να διακρίνουμε το καλό από το κακό και τι είναι εκείνο που κάνει σωστούς τους κανόνες που υιοθετούμε; Η φιλοσοφία μάς βοηθά να αναζητήσουμε μια βαθύτερη και πειστικότερη αιτιολόγηση των θέσεών μας σχετικά με αυτά τα ζητήματα. Υπάρχουν όμως ορισμένα βασικά ερωτήματα που δε θα αργήσουν να μας απασχολήσουν, για τη διερεύνηση των οποίων θα καταφύγουμε στη φιλοσοφική σκέψη: Γιατί οι άνθρωποι ζουν σε κράτη σαν το δικό μας; Ποιες μορφές οργάνωσης της κοινωνικής συμβίωσης είναι προτιμότερες και γιατί; Ποιοί είναι οι κυριότεροι στόχοι της δημιουργίας θεσμών όπως η βουλή, η κυβέρνηση, τα δικαστήρια της χώρας; Από πού αντλούν την εξουσία τους αυτοί που κυβερνούν και γιατί οι υπόλοιποι πολίτες οφείλουν να σέβονται τις αποφάσεις τους και να τους υπακούουν; Ποιες είναι οι αξίες που πρέπει να προστατεύονται σε μια ευνομούμενη πολιτεία; Στόχοι Στόχοι του μαθήματος είναι, οι μαθητές: Να κατανοήσουν οι μαθητές και οι μαθήτριες, τη μέθοδο, την ιδιοτυπία και τη σπουδαιότητα της φιλοσοφίας ως πνευ­ματικής­ επίδοσης. Να εξοικειωθούν οι μαθητές και οι μαθήτριες με τις έννοιες της φιλοσοφίας, της επιστήμης και της τέχνης καθώς και με τη διεπιστημονική διαπλοκή τους. Να γνωρίσουν όρους και έννοιες, που αποτελούν «κλειδιά» για την κατανόηση ιδεών, οι οποίες αναφέρονται στον σύγχρονο κοινωνικό, οικονομικό, επιστημονικό και πνευματικό βίο, να «γνωρίσουν» τις βασικές ιδέες μέσα από την εξέλιξη του φιλοσοφικού προβληματισμού και να συγκρίνουν θέσεις και ιδέες, έτσι ώστε να κατανοήσουν τη δομή και το ύφος του φιλοσοφικού λόγου, τους τρόπους της λογικής και αποδεικτικής στήριξής του. Να προσεγγίσουν στοχαστικά τα μεγάλα ερωτήματα που διατυπώνει ανέκαθεν ο άνθρωπος για την ύπαρξή του και το νόημά της και, προπάντων, να προσεγγίσουν κριτικά τις απαντήσεις που δόθηκαν κατά καιρούς σ’ αυτά. Να συνειδητοποιήσουν ότι η φιλοσοφία είναι ταυτόχρονα γνώση, μέθοδος έρευνας και στάση ζωής. Να διαμορφώσουν σταδιακά προσωπική, αλλά κριτικά θεμελιωμένη, άποψη για τον κόσμο και τη ζωή, με αφετηρία τη σύνθεση των σχολικών­ γνώσεων, των προσωπικών τους απόψεων και της κοινωνικής εμπειρίας τους. Να οδηγηθούν έτσι στην αυτογνωσία και, μέσω αυτής, στην προσπάθεια για αυτοκαθορισμό τους ως ατόμων, κοινωνικών υπάρξεων και ενεργών πολιτών στο ­πλαίσιο της Ελληνικής Πολιτείας αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να αποκτήσουν σταδιακά τη θεωρητική συγκρότηση και τη γενική παιδεία, στις οποίες θα θεμελιωθεί στέρεα η επιτυχής μεταγενέστερη επίδοσή τους και σε πρακτικές δραστηριότητες. Να ασκήσουν την επιχειρηματολογική τους ικανότητα με την πεποίθηση ότι η επιχειρηματολογία και ο διάλογος αποτελούν τα κυριότερα όπλα ενάντια στην αυθαιρεσία, τον αυταρχισμό και τη βία. Να πεισθούν ότι υπάρχουν θέματα, προβλήματα και διλήμματα τα οποία τίθενται, αλλά δεν επιλύονται, από την επιστήμη και την τεχνολογία και τα οποία μπορεί να προσεγγίσει η φιλοσοφία με τρόπο πιο συνθετικό και διαλεκτικό